- Panie, to nie żadna piłka ręczna tylko szczypiorniak. Nauczcie się wreszcie w tej Warszawie. Tam, gdzie stoi ten czerwony budynek był dawniej obóz jeniecki. I więźniowie, legioniści Piłsudskiego zrobili piłkę ze starych szmat, gazet i zaczęli w nią grać. Szkoda było butów, więc grali boso, piłkę rzucali ręką. No i tak wymyślili szczypiorniaka. W piłkę ręczną to mogą sobie grać Niemcy. W Polsce gra się w szczypiorniaka. Zapamiętaj, pan raz na zawsze - poucza pan Stanisław.

Czerwony budynek o którym mówi mężczyzna, to Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej, centralny punkt Szczypiorna. To tutaj przebiegała sto lat temu granica pomiędzy Wielkim Księstwem Poznańskim a Królestwem Polskim. Frontowy budynek ośrodka był kancelarią celną. W głębi mieścił się wojskowy szpital. Na murach z czerwonej cegły zachowały się jeszcze carskie insygnia. Na płaskim jak stół terenie wokół budynków, Niemcy w 1914 roku utworzyli obóz jeniecki. Najpierw więzili tam obcokrajowców - Ukraińców, Rosjan, Francuzów, Brytyjczyków. Trzy lata później dołączyli do nich zbuntowani żołnierze Legionów Polskich, którzy odmówili przysięgi na wierność cesarzowi. Internowano około czterech tysięcy żołnierzy, wśród nich 20-letniego wówczas Władysława Broniewskiego. Poeta w swoich pamiętnikach tak wspominał pobyt w obozie.
"Pobyt w obozie jenieckim w Szczypiornie zawsze kojarzyć mi się będzie z zupą z brukwi, suchym chlebem, czarną kawą i zabawą Szmacianką..." - pisał Władysław Broniewski.

Szmacianka to piłka uszyta z worka, starych szmat i gazet. Legioniści zaczęli w nią grać, by zabić obozową nudę. Piłki nie kopali, szkoda im było butów. Grali boso, po jedenastu w każdej drużynie. Piłką rzucali. "Szczypiorniak" tak ich zajął, że w obozie zaczęto rozgrywać międzynarodowe turnieje. Na błotnistym placu między barakami. Mimo głodu i urągających człowiekowi warunków.

Czytaj więcej: Szczypiorno dzielnica Kalisza